Zomereik houdt weliswaar van meer voedselrijke en diepere gronden dan wintereik, maar is eigenlijk toch op bijna alle bodems te vinden. Van nature is de soort zeker op armere bodems iets meer lichtbehoevend dan wintereik, maar in tegenstelling tot die eikensoort doet ze het zowat even goed op droge als op natte bodems. De soort verdraagt overstromingen buiten het groeiseizoen, maar houdt vooral in de zomerperiode niet van stagnerend water. Zomereik groeit zowel op zure als op neutrale tot kalkrijke bodems. Men vindt ze in dezelfde bostypes als wintereik. Ze is vooral talrijk in het soortenrijke eiken-haagbeukenbos. Ook in valleibostypes is ze aanwezig. Zomereik heeft omwille van de kwaliteit van het hout steeds een bevoorrechte positie gehad in het bos. In het traditionele middelhoutbeheer was ze onbetwist de voornaamste houtsoort in de bovenstaanderslaag. Bovendien werden er soms ook grote hoeveelheden in de hakhoutlaag aangeplant ten behoeve van de leerlooierij (eikenrun). Ook buiten het bos, bijvoorbeeld langs de grote steenwegen, werd zomereik vroeger massaal aangeplant. In bepaalde streken werd hij ook vaak als knotboom aangeplant.